Obiekty

Kościół w Lubatowej

Kościół w Lubatowej został wzniesiony w latach 1911-1918 na placu oddalonym kilkanaście metrów na północny-wschód od nieistniejącego już starego drewnianego kościoła.

Świątynia jest neogotycka (gotyk nadwiślański). Zbudowano ją wg projektów Jana Sas-Zubrzyckiego (1860-1935), jednego z najlepszych ówczesnych architektów.

Zewnętrzne ściany kościoła zostały wyprowadzone z fugowanej cegły poprzedzielanej kamiennymi ciosami. Cegłę wypalał w Lubatowej Antoni Węgrzyn z Miejsca Piastowego, a ciosy z piaskowca pochodziły głównie z kamieniołomu z Lipowicy, a także z Kamionki. Wymiary zewnętrzne świątyni: 40 m długości i 28 m szerokości i wieża 56 m wysokości. Od strony południowo-wschodniej prezbiterium z dobudowaną zakrystią od wschodu i przedsionkiem od zachodu. Wejście główne do kościoła i dwa boczne ozdobione kamiennymi portalami. Teren kościelny i plebański otoczony metalowo-kamiennym ogrodzeniem wykonanym w latach osiemdziesiątych XX wieku z inicjatywy ks. Edwarda Kwaśnika. Wokół kościoła szeroki chodnik z granitowej kostki wykonany z inicjatywy ks. Marka Słysza.

Kościół lubatowski jest trzynawowy z transeptem i obszernym kilkupoziomowym prezbiterium. Posadzka w prezbiterium jest marmurowa. Krzyżowe gotyckie sklepienia wsparte jest na 6 potężnych kamiennych filarach oddzielających nawę główną od naw bocznych. Sklepienie w przecięciu transeptu z nawą główną jest bogato rozczłonkowane żebrowaniem. Na ścianie przedniej nawy zachodniej znajduje się figura św. Józefa, a na ścianie przedniej nawy wschodniej figura Matki Bożej. Wykonane zostały w sztucznym kamieniu w latach sześćdziesiątych XX wieku przez krakowskiego rzeźbiarza Mieczysława Stobierskiego.

Przygotowania do budowy przeprowadził ks. Jakub Skowron i pod jego nadzorem mieszkańcy wsi rozpoczęli budowę kościoła. Od 1912 r. dalszymi pracami zajął się ks. Michał Siedleczka, a kontynuowali urządzanie świątyni ks. Kajetan Łańcucki (w latach1923-1935) i następni proboszczowie.

Już w 1919 r. wyposażono okna w witraże wykonane przez Zakład Żeleńskich w Krakowie. Przedstawiają one między innymi św. Stanisława ze Szczepanowa (patrona parafii), św. Jana z Dukli, św. Jadwigę Królową. Dwa witraże w prezbiterium, przedstawiające Chrystusa i Matkę Boską, zostały ufundowane przez ks. M. Siedleczkę oraz Jana i Nikodema Karaś. Bardzo ciekawym witrażem jest okno na chórze przedstawiające dwa grające anioły wzorowane na matejkowskich z kościoła Mariackiego w Krakowie. Witraż ten zasłaniają organy (14-głosowe) wykonane w 1925 r. przez Franciszka Kandefera, organmistrza z Iwonicza.

Dębowe ławki do kościoła w 1931 r. wykonał góralski rzeźbiarz z Zubsuchego, Jędrzej Graca. On też jest autorem /twórcą/ figury Chrystusa Ukrzyżowanego, która jest umieszczona na ścianie głównej w prezbiterium.

Aż do 1953 r. ściany wewnętrzne kościoła były tylko pobielone. Dopiero ks. Bronisław Domino w 1953 r. podjął decyzję o pokryciu wnętrza polichromią. Zadanie to zlecił znanemu artyście, rodem z Lubatowej, Stanisławowi Jakubczykowi. Obecna polichromia została zaprojektowana i wykonana w 2005 r. przez Stanisława Zimę z Lubatowej. Wszystkie partie figuralne czyli kompozycje w prezbiterium (np. Ogrójec i Zmartwychwstanie) oraz postaci świętych w nawach bocznych (św. St. Kostka, bł. J. Balicki, św. Brat Albert, św. M. Kolbe, św. A. Bobola, bł. B. Markiewicz, św. Kinga, bł. J. Rodzińska, bł. K. Kózka, św. Siostra Faustyna, bł. Wł. Findysz) zostały wykonane przez niego z projektów Stanisława Jakubczyka, z którym wcześniej przez wiele lat współpracował w realizacjach kościelnych.

Na bocznych ścianach kościoła rozwieszone są stacje drogi krzyżowej z 1923 r.: oleodruki, kopie obrazów Morgariego w bogatych, gotyckich, drewnianych, pozłacanych ramach.

W najbliższym sąsiedztwie kościoła znajdują się następujące obiekty:

- od strony północnej pomnik na grobie zamordowanych w lipcu 1944 r. partyzantów lubatowskich (projekt Pomnika wykonał Stanisław Jakubczyk),

- od strony wschodniej murowana kapliczka domkowa z końca XIX wieku, przykryta daszkiem gontowym oraz betonowa dzwonnica z lat osiemdziesiątych XX wieku, przykryta dachem drewnianym

- od strony południowej murowana parterowa podpiwniczona plebania z końca XIX wieku, przykryta dwuspadowym blaszanym dachem,

- od strony południowo-zachodniej na stoku wschodnim pagórka nowy cmentarz (z 1882 r.),

- od strony zachodniej murowana organistówka.

Źródła:

S. Jakubczyk, Historia wystroju wnętrza kościoła parafialnego w Lubatowej, w: J. Podlaszczak, Druga Księga Jubileuszowa wsi Lubatowa. Liber mortuorum 1777-2008, Rzeszów 2009, 399-412.

P. Pernal, Parafia Lubatowa w latach 1918-1939, Przemyśl 2000 (mps), 54-68.

J. Podlaszczak – zbiory prywatne.

Kapliczki

Bogactwem kulturowym Lubatowej są piękne kapliczki, zarówno te, które występują przy głównej drodze czy koło domów, jak i te usytuowane gdzieś w polach, łąkach, bądź w lasach. Wznoszono je przede wszystkim jako podziękowanie za otrzymane łaski, za uratowanie życia, za zdrowie, a także z prośbą o opiekę. Dlatego też każda kapliczka ma swoją historię. Najstarsza zachowana kapliczka z 1826 roku znajduje się na Nawsiu. Została wybudowana w intencji dziękczynnej za uzdrowienie dziecka. Jest to kapliczka murowana w stylu domkowym z dwoma okiennymi witrażami, obecnie z figurą Matki Boskiej Fatimskiej wewnątrz. Z kolei historia kapliczki Na wsi nie jest dobrze znana. Najprawdopodobniej została wybudowana przez pierwszych mieszkańców tego terenu. Jest to również obiekt w stylu domkowym z figurą Matki Boskiej Niepokalanego Serca. Ten sam styl budownictwa prezentuje kapliczka na Murdzkówce, w której znajduje się krzyż oraz figura św. Floriana. Na przełomie XIX i XX wieku wystrój kapliczki wzbogaciła figurka Matki Boskiej. Styl kolejnej kapliczki jest odmienny od poprzednich. Wzniesiona została w latach 70-tych XX wieku dzięki staraniom Jana Matusika. Wykonana jest z kamienia ciosanego i zakończona krzyżem. Usytuowana jest na Waszkówce obok lipy, na której wcześniej wisiała mała, drewniana kapliczka. Dawniej przed kapliczką danego regionu zbierali się mieszkańcy, by odprawiać nabożeństwa majowe. Obecnie tę tradycję podtrzymują członkowie Orkiestry Dętej OSP, którzy co roku w jedną wybraną niedzielę maja, idą wzdłuż wsi i zatrzymują się przed każdą kapliczką wybudowaną przy głównej drodze, wygrywają pieśni do Matki Boskiej, a okoliczni mieszkańcy przychodzą i wspólnie z nimi śpiewają.

Pomnik ku czci pomordowanych w Lesie Grabińskim

W Lesie Grabińskim w dniu 24 lipca 1944 roku, żołnierze niemiecko-ukraińskiego batalionu "SS Galizien" zamordowali strzałem w tył głowy 72 aresztowanych przywiezionych z więzienia w Jaśle. Byli to w większości członkowie AK i BCh w tym: 38-miu mieszkańców Lubatowej aresztowanych 3 lipca 1944 roku. Uroczystości żałobne odbyły się tam w dniu 9 maja 1945 roku, natomiast poświęcenie pomnika, który tam powstał miało miejsce w dniu 27 lipca 1947 r.

Szkoła

Edukacja w Lubatowej rozpoczęła się dzięki staraniom księdza Franciszka Żygłowicza, proboszcza Lubatowej, który w 1867 roku założył komórkę oświatową, szkółkę parafialną, na organistówce. Zajęcia odbywały się w domu parafialnym, zamieszkałym przez organistę Frydrycha, pierwszego nauczyciela. Z tego względu, iż nie istniał obowiązek szkolny, uczniów było niewielu. Dopiero w latach 1887-1902 zwiększył się napływ dzieci i powiększono sale lekcyjne. Najstarszy rejestr szkolny pochodzi z lat 1891/1892, w którym figuruje 208 dzieci, szkołą kieruje jeden nauczyciel, a placówka nosi nazwę jednoklasówki. W 1894 roku szkoła w Lubatowej jest dwuklasowa, z dwoma nauczycielami: Janem Miękiszem i Walentym Stankiem. W latach 1901-1904 wybudowano nową szkołę. W związku z tym, iż szkoła była pięcioklasowa, zwiększyła się również liczba nauczycieli. W latach 1906-1929 uczyło 5 do6 pedagogów. W czasie II wojny światowej, pomimo zakazuuczenia języka polskiego, prowadzono komplety tajnego nauczania. Kolejnym ważnym wydarzeniem w rozwoju oświaty na terenie Lubatowej była budowa nowej szkoły w latach 1949-1961 z inicjatywy Tadeusza Pikula – kierownika, a następnie dyrektora szkoły. W tym czasie Szkoła Podstawowa była najpierw siedmio, a następnie ośmioklasowa. Coroczny wzrost liczby uczniów zaprocentował rozbudową budynku szkoły o nową kondygnację, którą zakończono w 1990 roku. W związku z reformą oświaty z 1999 roku powstało w Lubatowej Gimnazjum Publiczne. Na potrzeby szkoły zostały oddane pomieszczenia na drugim piętrze budynku. 3 września 2002 roku był dniem szczególnie ważnym dla szkoły, bowiem odbyły się uroczystości nadania Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Lubatowej imienia Jana Pawła II oraz została oddana do użytku nowa, pełnowymiarowa hala sportowa. Obecnie SP i Gimnazjum posiadają wspólną bibliotekę, świetlicę, jadalnię, gabinet lekarski, stomatologiczny i logopedyczny.

Dąb

Dąb – pomnik przyrody – posiada obwód pnia 370 cm, ma około 400 lat, i wysokością sięga 22 m. Rośnie obok budynku „Starej Szkoły”. Od 11.04.1953 roku wpisany jest do wykazu pomników przyrody.