IV Księga Jubileuszowa wsi Lubatowa ma charakter faktograficzno-wspomnieniowy i jej tematyka została zawarta w trzech rozdziałach. W dwóch pierwszych odwoływaliśmy się do źródeł historycznych, natomiast ostatni oparty jest na osobistych wspomnieniach i relacjach mieszkańców zarówno rdzennych, jak i tych przebywających na emigracji.

Rozdział I zatytułowany „Z kart historii Lubatowej” rozpoczyna intrygująca analiza historyczno-kulturowa dziejów naszych terenów od X do XIV wieku. Autor szuka odpowiedzi na pytanie, kim byli nasi dawni przodkowie. Następnie omawia etymologię nazwy Lubatowa przez pryzmat kilku istniejących hipotez.

W dalszym ciągu zamieszczony jest obszerny opis naszej miejscowości w świetle Metryki Józefińskiej w latach 1787-1789. Artykuł dostarcza nowej wiedzy dotyczącej podziału wsi na pięć niw: Ogrody, Zapłocie, Podgórki, Graniczna, Żabia Góra, przedstawia także szczegółowy opis gruntów, właścicieli, wielkości zbiorów i cen. Dane zawarte w opracowaniu mogą posłużyć jako źródło badań genealogicznych.

Kolejny artykuł opisuje i przedstawia zabudowę lubatowską, jej rys historyczny i stan zachowania. Jest to zaledwie początek rozważań na ten temat, gdyż planujemy  kontynuację  tych treści w następnych publikacjach. Tekst został wzbogacony przykładami zabudowy, będącej wizją artystyczną architekta, opracowaną na podstawie analizy podkładów mapowych i badań nad zachowanymi najstarszymi budynkami Lubatowej. Przedstawiono także drewniane budownictwo wsi, zarówno to zachowane już tylko na fotografiach, jak i domy, które  nadal możemy zobaczyć w naszej miejscowości. Autor, chcąc ocalić architekturę drewnianą od zapomnienia, proponuje Państwu koncepcję nowego, drewnianego budynku, nawiązującego do dawnej lubatowskiej zabudowy.

Następnie umieściliśmy informacje o gazyfikacji wsi. Kolejnym artykułem, który z pewnością zainteresuje Czytelnika, jest opis figurki Nepomuka z Lubatowej. Być może zawarte tam informacje staną się zaląż­kiem do przeprowadzenia szczegółowych badań na temat osoby tego świętego.

Również w tym rozdziale, jako kontynuację z poprzednich Ksiąg, przedsta­wiamy niezapomnianych lubatowian. Prezentujemy sylwetki: Stanisława Bienia – kościelnego, grabarza i listonosza; Karola Hanczarka – organisty; Jana Pernala – muzyka, współtwórcy strażackiej orkiestry dętej w Lubatowej; Bonifacego Zimy – żołnierza i patriotę; Czesława Zająca – sportowca, olimpijczyka z Rzymu.

Na zakończenie pierwszej części książki pozostawiliśmy dane geograficzne i administracyjne dotyczące naszej wsi.

W rozdziale II pod tytułem „Krople patriotyzmu” opisano losy naszej Małej Ojczyzny uwikłanej w tragedie wojenne. Szczególna uwaga została skierowana na wydarzenia, które miały miejsce w Lesie Grabińskim. Przedstawiono historię mordu masowego w oparciu o archiwalne dokumenty. Wiele z nich wnosi nową wiedzę, a część stanowi uzupełnienie i potwierdzenie tego, co się naprawdę wydarzyło i o czym już wiemy. Ważny jest fakt, że dzięki udokumentowaniu tych wydarzeń pozostaną one dla pamięci przyszłych pokoleń.

W drugim artykule wspominamy śp. Ks. Edwarda Kwaśnika  – wspaniałego proboszcza, gorliwego wyznawcę wiary, patriotę i życzliwego człowieka.

Jak mówi sam tytuł rozdziału III: „Krople pamięci”, zawarte jest w nim bogactwo wspomnień osób, które pamiętają czasy II wojny światowej. Przede wszystkim są to opowieści ludzi, którzy zapamiętali rzeczywistość z punktu widzenia małego dziecka bądź nastolatka, bo w takim wieku wtedy byli. Niejednokrotnie ze łzami w oczach i drżącymi rękami przypominali sobie te okrutne czasy, kiedy musieli chować się po piwnicach i patrzeć na śmierć swoich bliskich. Warto również przyjrzeć się dokładniej tym opowieściom, dzięki którym dowiadujemy się jak wyglądało codzienne życie mieszkańców Lubatowej, jak spędzali święta, jak wyglądała praca w polu czy w co się dawniej bawili.

Podczas czytania tego rozdziału należy wziąć pod uwagę słowa zwarte we wstępie do niego: Wspomnienia lubatowian to jest nasza własna historia. Historia naszej wsi widziana oczami jej mieszkańców, nacechowana emocjami, łzami, subiektywnym postrzeganiem, pełna różnych nieścisłości, bo czasami brakuje nazwisk, dat, dokładnego miejsca, gdzie się coś stało. Pozwoli nam to ustosunkować się odpowiednio do tego, co zostało spisane z nagrań rozmów z najstarszymi mieszkańcami naszej miejscowości. 

Ważne fakty, dla niektórych dotąd nieznane, a dające czytelnikowi dużo wrażeń, niejednokrotnie wstrząsających, przedstawiono we wspomnieniach dziejów wojennej tułaczki lubatowian od Sybiru po Afrykę. Wielu z nich dotarło w swej wędrówce uchodźczej na ziemie, na których noga polska przed tym chyba nigdy nie stanęła. Publikowane materiały przedstawiają warunki życia uchodźców w różnych rejonach świata. Ładunek emocjonalny tych wspomnień wprowadza czytelnika w stan głębokiej refleksji nad losem tamych ludzi i nie pozwoli zapomnieć szybko o przeczytanych wydarzeniach.

Kolejnym cennym źródłem wiedzy na temat naszej miejscowości okazały się rozmowy z emigrantami. Mówią nam oni, jak ważna jest rodzina i jej korzenie w budowaniu własnej tożsamości za granicą.  Ich opowieści utwierdzają nas w przekonaniu, że życie tutaj, w naszej miejscowości jest prawdziwym skarbem.

Rozdział zamykają wspomnienia lubatowianina powołanego do misji w Zatoce Perskiej – Bogdana Zająca, który opowiada o operacji „Pustynna Burza”.

Niniejsza publikacja to  praca wielu osób. Sylwetki niektórych przedstawiamy w krótkich opisach na końcu książki. Większość z nich to mieszkańcy Lubatowej, badacze historii lubatowskiej „zaszczepieni” lokalnym patriotyzmem. Ale swojego wysiłku nie szczędzili również ci, których interesuje historia naszego regionu, pomimo że nie są bezpośrednio związani z nasza miejscowością.

Zamieszczone opracowania są efektem wielu godzin spędzonych na gromadzeniu i studiowaniu dokumentów źródłowych, a w przypadku wspomnień – licznych, wielogodzinnych wywiadów, rozmów i transkrypcji nagrań.

By zdobyć informacje i materiały do IV Księgi niezbędne było dotarcie do dokumentów z archiwów i muzeów. Bezcenna okazała się także pomoc mieszkańców naszej  miejscowości i naszych rodaków. Czasem nie zdajemy sobie sprawy z tego,  ile ciekawych informacji niosą ze sobą stare fotografie czy ręczne zapiski naszych dziadków. Wszystkim osobom, które udostępniły materiały do tej Księgi i tym, którzy służyli dobrymi radami serdecznie dziękujemy.

Mamy świadomość, że odkrycie następnych informacji o historii naszej miejscowości wymagać będzie dłuższego czasu. Dlatego też istnieje potrzeba krzewienia uczuć patriotycznych, obywatelskich i społecznych wśród młodych ludzi, naszych następców, aby razem z nami brali udział w tych poszukiwaniach.

Należy pamiętać, że przekazując istotne informacje kolejnym pokoleniom, dbamy nie tylko o to, by zachować w pamięci obraz naszej miejscowości takiej, jaką była kiedyś, ale też pokazujemy im, jak głęboko sięgają nasze korzenie. Uczymy ich poczucia przynależności do naszej społeczności, dajemy im tożsamość. Tym samym spełniamy nasz obowiązek, a równocześnie wiemy, że robimy coś ważnego.

Pragniemy, aby ta książka służyła wszystkim, którym bliskie są losy naszej miejscowości.

Towarzystwo Miłośników Lubatowej